Gốm sứ bát tràng Mekoong

Để làm cho ra đồ gốm người thợ gốm cần qua các khâu chọn, xử lí và pha chế đất, tạo dáng, tạo hoa văn, phủ men, và cuối cộng là nung sản phẩm. Kinh nghiệm truyền đời của dân làng gốm Bát Tràng là "Nhất xương, nhì da, thứ ba dạc lò".
Kỹ thuật vẽ

Quá trình trang hoàng hoa văn và phủ men

Để khiến cho ra đồ gốm người thợ gốm buộc phải qua những khâu chọn, xử lí và pha chế đất, tạo dáng, tạo hoa văn, phủ men, và cuối cùng là nung sản phẩm. Kinh nghiệm truyền đời của dân làng gốm Bát Tràng là "Nhất xương, nhì da, thứ ba dạc lò".

Kỹ thuật vẽ

Thợ gốm Bát Tràng tiêu dùng bút lông vẽ trực tiếp trên nền mộc những hoa văn hoạ tiết. Thợ vẽ gốm bắt buộc có tay nghề cao, hoa văn chương tiết nên hài hoà sở hữu dáng gốm, các trang trí hoạ tiết này đã nâng nghề gốm lên mức nghệ thuật, mỗi chiếc là một tác phẩm. Thợ gốm Bát Tràng cũng đã dùng siêu rộng rãi hình thức trang hoàng khác, với hiệu quả nghệ thuật như đánh chỉ, bôi men chảy màu, vẽ men màu...

Gần đây, Bát Tràng xuất hiện kĩ thuật vẽ trên nền xương gốm đã nung sơ lần 1 hoặc kĩ thuật hấp hoa, một lối trang hoàng hình in sẵn trên giấy decal, nhập từ nước ngoài. Hai kiểu này tuy đẹp nhưng không buộc phải là truyền thống của Bát Tràng. Những cái này ko được coi là nghệ thuật và sáng tạo trong di sản gốm Bát Tràng, cũng như gốm Việt Nam nhắc chung.

Chế tạo men

Men tro là men đặc nhan sắc của gốm Bát Tràng, không tính ra còn mang men màu nâu, thành phần dòng men này bao gồm men tro cộng thêm 5% đá thối (hỗn hợp ôxít sắt và ôxít mangan lấy ở Phù Lãng, Hà Bắc). Từ thế kỉ 15 thợ gốm Bát Tràng đã từng sản xuất ra dòng men lam nổi tiếng. Loại men này được chế từ đá đỏ (có chứa ôxít côban) đá thối (chứa ôxít mangan) nghiền nhỏ rồi trộn sở hữu men áo. Men lam phát màu ở nhiệt độ 1250°C. Đầu thế kỉ 17 người Bát Tràng sử dụng vôi sống, tro trấu và cao lanh chùa Hội (thuộc Bích Nhôi, Kinh Môn, Hải Dương) mang màu hồng nhạt điều chế thành 1 loại men mới là men rạn.

Thợ gốm Bát Tràng thường quen sử dụng phương pháp sản xuất men theo phương pháp ướt bằng phương pháp cho vật liệu đã nghiền lọc kĩ trộn đều có nhau rồi khuấy tan trong nước đợi đến khi lắng xuống thì bỏ phần nước trong ở trên và bã đọng ở dưới đáy mà chỉ lấy các "dị" lơ lửng ở giữa, đấy chính là lớp men bóng để phủ bên ngoài đồ vật. Trong công đoạn phân phối men người thợ gốm Bát Tràng nhận thấy để cho men dễ chảy hơn thì nên chế biến bột tro nhỏ hơn nhiều so với bột đất, do đó mà có câu "nhỏ tro to đàn".

Với công nghệ chế tạo men, chúng tôi sẽ sở hữu những bài viết riêng về kỹ thuật này!

Tráng men, phủ men

Khi sản phẩm mộc đã hoàn chỉnh, người thợ gốm sở hữu thể nung sơ bộ sản phẩm ở nhiệt độ thấp rồi sau ấy mới đem tráng men hoặc sử dụng ngay sản phẩm mộc hoàn chỉnh đấy trực tiếp tráng men lên trên rồi mới nung. Người thợ gốm Bát Tràng thường tậu cách tráng men trực tiếp lên trên sản phẩm mộc hoàn chỉnh. Sản phẩm mộc trước lúc đem tráng men cần được khiến cho sạch bụi bằng chổi lông. Những sản phẩm mà xương gốm sở hữu màu trước lúc tráng men cần với 1 lớp men lót để che bớt màu của xương gốm, song song cũng phải tính toán tính năng của mỗi dòng men định tráng phải từng chiếc xương gốm, nồng độ men, thời tiết và chừng độ khó của xương gốm... Kĩ thuật tráng men mang đa dạng hình thức như phun men, dội men lên bề mặt cốt gốm cỡ lớn, nhúng men đối mang chiếc gốm nhỏ nhưng thông dụng nhất là hình thức láng men không tính sản phẩm, gọi là "kìm men", và khó hơn cả là hình thức "quay men" và "đúc men". Quay men là hình thức tráng men bên trong và bên ko kể sản phẩm cộng một lúc, còn đúc men thì chỉ tráng men trong lòng sản phẩm. Đây là các thủ pháp tráng men của thợ gốm Bát Tràng, vừa là kĩ thuật vừa là nghệ thuật, được bảo tàng qua phổ biến thế hệ, thậm chí đã từng là bí quyết trong nghề nghiệp ở đây.

Sửa hàng men

Người thợ gốm tiến hành tôn tạo lại sản phẩm lần cuối trước khi đưa vào lò nung. Trước hết bắt buộc xem kĩ từng sản phẩm 1 xem sở hữu chỗ nào khuyết men thì bắt buộc bôi quệt men vào những vị trí ấy. Sau ấy họ tiến hành "cắt dò" tức cạo bỏ những chỗ dư thừa men, công tác này gọi là "sửa hàng men".

Quá trình trang trí hoa văn và phủ men gốm sứ bát tràng mekoong